Poprawa podatności na naprawy

Ulepszanie

( A: wyroby materiałochłonne, B: wyroby o zasobochłonnym procesie wytwórczym, E: wyroby generujące najwięcej wpływu na środowisko na etapie ich utylizacji )

Listy kontrolne ekoprojektowania

Wyrób

Czy wyrób posiada prostą, wręcz oczywistą strukturę bądź odpowiednią instrukcję demontażu?

Jakie kroki są niezbędne przy demontażu wyrobu? Czy istnieje z góry określona sekwencja tych kroków, do której należy się stosować? Czy udostępniane są adekwatne instrukcje?

Istotność (R)	Spełnienie (F)	Priorytet (P)
Bardzo ważne ( 10 ) Mniej ważne ( 5 ) Nie dotyczy ( 0 )	Tak ( 1 ) Raczej tak ( 2 ) Raczej nie ( 3 ) Nie ( 4 )	P = R * F

Zadanie

Zadbaj o jasną, niewymagającą wyjaśniania strukturę wyrobu lub o odpowiednią instrukcję naprawy

Pomysł na
realizację

Koszty

Większe Na tym samym poziomie Mniejsze	Dlatego, że

Wdrożenie

trudne łatwe	Dlatego, że

Działanie

Niezwłoczne Później Nigdy	Osoba odpowiedzialna
Niezwłoczne Później Nigdy	Termin realizacji

Czy poszczególne części wyrobu są łatwo dostępne i łatwo wymienialne?

Które części wyrobu będą prawdopodobnie wymagały naprawy? Gdzie się one znajdują w wyrobie? Czy dostęp do nich jest stosunkowo łatwy? Jaki demontaż jest niezbędny dla wymiany tych części? Czy można ułatwić do nich dostęp?

Istotność (R)	Spełnienie (F)	Priorytet (P)
Bardzo ważne ( 10 ) Mniej ważne ( 5 ) Nie dotyczy ( 0 )	Tak ( 1 ) Raczej tak ( 2 ) Raczej nie ( 3 ) Nie ( 4 )	P = R * F

Zadanie

Zadbaj o łatwy dostęp do komponentów dla celów ich wymiany lub naprawy

Pomysł na
realizację

Koszty

Większe Na tym samym poziomie Mniejsze	Dlatego, że

Wdrożenie

trudne łatwe	Dlatego, że

Działanie

Niezwłoczne Później Nigdy	Osoba odpowiedzialna
Niezwłoczne Później Nigdy	Termin realizacji

Czy części zamienne wymagane do napraw wyrobu są łatwo dostępne?

Które części wyrobu będą prawdopodobnie wymagały naprawy? Które mogą się zepsuć lub się zużyć? Czy dostępne są części zamienne dla tych komponentów?

Istotność (R)	Spełnienie (F)	Priorytet (P)
Bardzo ważne ( 10 ) Mniej ważne ( 5 ) Nie dotyczy ( 0 )	Tak ( 1 ) Raczej tak ( 2 ) Raczej nie ( 3 ) Nie ( 4 )	P = R * F

Zadanie

Zadbaj o dostęp do części zamiennych

Pomysł na
realizację

Koszty

Większe Na tym samym poziomie Mniejsze	Dlatego, że

Wdrożenie

trudne łatwe	Dlatego, że

Działanie

Niezwłoczne Później Nigdy	Osoba odpowiedzialna
Niezwłoczne Później Nigdy	Termin realizacji

Czy wyrób składa się ze standaryzowanych części lub takich części, które mogą być wykorzystywane w różnych wariantach wyrobu?

Które komponenty spełniają podobne funkcje, ale mają różną strukturę i wymiary? Jaka jest przyczyna tych różnic? Jakie dodatkowe działania w projektowaniu mogłoby wpłynąć na standaryzację komponentów?

Istotność (R)	Spełnienie (F)	Priorytet (P)
Bardzo ważne ( 10 ) Mniej ważne ( 5 ) Nie dotyczy ( 0 )	Tak ( 1 ) Raczej tak ( 2 ) Raczej nie ( 3 ) Nie ( 4 )	P = R * F

Zadanie

Standaryzuj komponenty i/lub wykorzystuj takie same komponenty dla różnych wariantów wyrobu

Pomysł na
realizację

Koszty

Większe Na tym samym poziomie Mniejsze	Dlatego, że

Wdrożenie

trudne łatwe	Dlatego, że

Działanie

Niezwłoczne Później Nigdy	Osoba odpowiedzialna
Niezwłoczne Później Nigdy	Termin realizacji

Czy wyrób posiada wystarczające naddatki materiału dla umożliwienia odnawiania i napraw poszczególnych komponentów?

Które części muszą być przerabiane w celu odnowienia wyrobu? W jaki sposób włączać rozwiązania związane z odnawianiem już na etapie projektowania wyrobu? Jakie warunki dotyczące możliwości odnawiania zostały dotychczas wzięte po uwagę?

Istotność (R)	Spełnienie (F)	Priorytet (P)
Bardzo ważne ( 10 ) Mniej ważne ( 5 ) Nie dotyczy ( 0 )	Tak ( 1 ) Raczej tak ( 2 ) Raczej nie ( 3 ) Nie ( 4 )	P = R * F

Zadanie

Postaraj się o możliwość wprowadzania przeróbek w zużytych elementach

Pomysł na
realizację

Koszty

Większe Na tym samym poziomie Mniejsze	Dlatego, że

Wdrożenie

trudne łatwe	Dlatego, że

Działanie

Niezwłoczne Później Nigdy	Osoba odpowiedzialna
Niezwłoczne Później Nigdy	Termin realizacji

Czy odnowione części są wykorzystywane przy produkcji wyrobu?

Które części wyrobu są szczególnie wartościowe? Które mogą i powinny być wykorzystane ponownie? Jakie kroki należy podjąć by umożliwić ponowne wykorzystywanie części?

Istotność (R)	Spełnienie (F)	Priorytet (P)
Bardzo ważne ( 10 ) Mniej ważne ( 5 ) Nie dotyczy ( 0 )	Tak ( 1 ) Raczej tak ( 2 ) Raczej nie ( 3 ) Nie ( 4 )	P = R * F

Zadanie

Preferuj wykorzystywanie odnowionych elementów jako części zamiennych

Pomysł na
realizację

Koszty

Większe Na tym samym poziomie Mniejsze	Dlatego, że

Wdrożenie

trudne łatwe	Dlatego, że

Działanie

Niezwłoczne Później Nigdy	Osoba odpowiedzialna
Niezwłoczne Później Nigdy	Termin realizacji

Podejście do oceny wyrobu:

Istotność:
Wskaźnik istotności i adekwatności danego pytania w stosunku do Twojego wyrobu (10...vbardzo istotne ; 5...mniej istotne ; 0...nieistotne).
Spełnienie:
Oceń zapytanie wykorzystując jedną z czterech możliwych odpowiedzi (tak / taczej tak / raczej nie / nie); pytania dodatkowe mają jedynie pomóc w zrozumieniu pytania głównego i nie wymagają odpowiedzi.
Priorytet:
Wybierz zadania EKOPROJEKTOWANIA o wysokim priorytecie (P) i z nimi kontynuuj pracę.
Pomysł na realizację:
Znajdź pomysły na realizację danych zadań. W tym punkcie pomocna może się okazać zawartość części informacyjnej PILOT’a.
Wdrożenie:
Oszacuj trudność wdrożenia zaproponowanych pomysłów (trudne / łatwe).
Koszty:
Oszacuj koszty implementacji danego pomysłu w odniesieniu do istniejącego rozwiązania (wyższe / takie same / niższe) i podaj powody.
Działanie:
Zdecyduj kiedy wykonać określone zadania EKOPROJEKTOWANIA (od razu / później / nigdy) i wskaż osobę w danym dziale przedsiębiorstwa, która będzie odpowiedzialna za dalsze kroki w realizacji ulepszenia wyrobu oraz za dotrzymanie terminów.

Projekt i prawa autorskie – Vienna TU, Institute for Engineering Design - ECODESIGN

Zadbaj o jasną, niewymagającą wyjaśniania strukturę wyrobu lub o odpowiednią instrukcję naprawy

Możliwość przeprowadzenia prostych napraw jest jednym z warunków długiego czasu użytkowania wyrobu. Z tej przyczyny ważne jest, aby zapewnić prostą, niewymagającą szerszego wyjaśnienia strukturę wyrobu. Takie działanie pozytywnie wpłynie m.in. na poprawny i prosty demontaż. Jeśli wyrób jest bardziej złożony, pomocna będzie instrukcja wyjaśniająca właściwą sekwencję etapów demontażu. Głównym celem instrukcji jest możliwie jak najprostsze i jak najjaśniejsze objaśnienie metody demontażu koniecznego do przeprowadzenia prac naprawczych.

Zadbaj o łatwy dostęp do komponentów dla celów ich wymiany lub naprawy

Aby zapewnić prostotę przeprowadzania napraw w celu przedłużenia czasu użytkowania wyrobu, konieczne jest zadbanie o łatwy dostęp do komponentów. W wielu przypadkach, projektanci skupiają swoje wysiłki jedynie na prostocie montażu. Takie podejście zazwyczaj nie przewiduje odwrotności procedury, czyli demontażu. Wynikiem tego są utrudnienia i, w konsekwencji, zwiększone koszty związane z naprawą lub wymianą danego elementu. Dzięki łatwemu dostępowi do wszystkich komponentów (zobacz przykład obok) możliwa jest bezproblemowa wymiana zużytych elementów.

Zadbaj o dostęp do części zamiennych

Udana naprawa wyrobu jest uwarunkowana rynkowym dostępem do części zamiennych. Wyjątkowe, trudne do zdobycia części uniemożliwiają przeprowadzenie z pozoru prostych napraw. Dlatego niezwykle istotne jest zadbanie o wystarczające zapasy części zamiennych dla wyrobów.

Standaryzuj komponenty i/lub wykorzystuj takie same komponenty dla różnych wariantów wyrobu

Aby uprościć czynności związane z sortowaniem części wyrobu po demontażu, części te powinny być ustandaryzowane. Pojedyncze elementy, komponenty i całe złożenia spełniające podobne funkcje, powinny być także podobne ze względu na strukturę, wymiary i materiał, z którego zostały wytworzone. Standaryzacja wymiarów i sposobów łączenia wpływa na uproszczenie prac montażowych i demontażowych (m.in. zmniejszenie liczby wymaganych narzędzi). Tyczy się to również komponentów wykorzystywanych w różnych wariantach wyrobu (łatwiejszy dostęp do części zamiennych i zwiększenie możliwości ponownego wykorzystywania elementów).

Postaraj się o możliwość wprowadzania przeróbek w zużytych elementach

Ze względu na korzyści wynikające z odnawiania i ponownego wykorzystywania wyrobów lub ich części, projektowanie powinno przewidywać odpowiednie naddatki materiałowe i inne środki, które ułatwiają chwytanie, pomiary i przystosowywanie części. Podobne podejście znane jest z silników spalinowych, które mogą być odnowione poprzez szlifowanie cylindrów, który to proces wymaga wcześniejszego odpowiedniego naddatku materiału. Dzięki takim zabiegom ułatwia się ewentualne naprawy, ale także umożliwia ponowne wykorzystywanie wyrobów (zobacz przykład: powtórnie bieżnikowane opony samochodowe).

Preferuj wykorzystywanie odnowionych elementów jako części zamiennych

Ponowne wykorzystywanie elementów w charakterze części zamiennych wymaganych do napraw lub jako odnowione części włączane do procesu produkcyjnego, jest istotnym czynnikiem wpływającym na działanie zamkniętych obiegów materiałów oraz optymalizację wydajności zasobów. Części zaprojektowane dla przedłużonej żywotności mogą przetrwać dwa lub trzy cykle życia wyrobu i przez to zmniejszyć całkowity wpływ wyrobu na środowisko.